Temporomandibuler Eklem (Alt Çene Eklemi) Bozuklukları
Özet olarak tanımlarsak, temporomandibuler eklem (TME , Alt Çene Eklemi ) ve/veya çiğneme kaslarını tutan ağrı ve fonksiyon bozukluğu sendromudur. Çene eklemi bozuklukları, günümüzde yaygın bir kesimi etkisi altına almış durumdadır. Eklem yüzeyi ve disk arasındaki uyumun bozulmasından meydana gelmektedir.
Alt Çene Bozukluklarının Belirtileri Nelerdir?
– Ağız açma sırasında ağrı yaşamak
– Ağız açıp kapatırken gıcırdama, klik, tıkırtı sesi
– Ağız açma sırasında kısıtlı açabilme veya kilitlenme
– Boyunda ağrı veya sertlik
– Baş ağrısı (migren ağrısı ile karıştırılmamalıdır)
– Çiğneme sırasında ve yüzde hissedilen ağrı
– Dişleri birbiri üstüne kapatırken hissedilen ağrı
– Çiğneme sırasında çenede yorgunluk hissi
– Genellikle sabahları kalkınca çeneyi açmada güçlük ve ağrı yaşamak
– Esnemede zorluk yaşamak
– Kulak ağrıları ve kulaklarda çınlama, gürleme benzeri sesler, tıkanma ve basınç hissi
– Üst ve alt dişlerimizin birleşme şeklinde ani değişiklik
– Yüz kaslarındaki hiperplaziye bağlı olabilecek yüzde asimetri
– Ağız açma sırasında çenede deviasyon (kayma)
Alt Çene Eklemi Fonksiyon Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?
– Çene ya da eklem bölgesine gelen direkt travma (kaza ya da darbe sonucu)
– Tek taraflı çiğneme alışkanlığı
– Diş eksiklikleri
– Diş sıkma ve gıcırdatma
– Stres, depresyon vs.
– Fizyolojik olmayan diş kapanışı
– Eklemin gelişimsel defektleri( hipoplaziler vs.)
– Dejeneratif eklem rahatsızlıkları, osteoarthritis, artrozis
– Otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, lupus
– Bilinmeyen faktörler
Muayene Yöntemleri
– Dişler ve kapanış sisteminin muayenesi
– Çiğneme kaslarının muayenesi
– Çene ekleminin muayenesi
***Öncelikle yapılması gereken en önemli şey hasta eğitimidir.
Teşhis Koyma
Çene eklemi bozukluklarında teşhis için muayene ile birlikte bazı yardımcı testler de kullanılabilir. Ayrıca geleneksel veya bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme de sıklıkla kullanılan görüntüleme yöntemleridir. Nadiren sintigrafi veya PET tetkikleri de gerekebilir.
Tedavisi
– Semptomların tedavisi.
– Altta yatan nedenin tedavisi.
– Hazırlayıcı faktörlerin ortadan kaldırılması.
– Patolojik etkilerin tedavisi.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
– Hasta eğitimi ve koruyucu tedavi
– Splint tedavisi
– İlaç tedavisi
– Egzersizler
– Fizik tedavi
– Manipülasyon
– Psikiyatrik destek
– Geç kalınmış vakalarda ileri tedaviler (Cerrahi vs.)
Tedavi Sürecinde
– Eklemler üzerindeki yükün azaltılması çok önemli olup hastanın stresten uzaklaştırılması gerekir.
– Sakız çiğnenmesi ve çeneyi yoracak sert gıdalar yenmesi yasaktır.
– Esnerken ve hapşırırken ağız aşırı açılmamalı, çene elle desteklenmelidir.
– Isırma hareketi kesinlikle yapılmamalı, besinler küçük parçalar halinde ağza alınmalıdır.
– Tek taraflı çiğneme yapılmamalı, besinler iki tarafta kullanılacak şekilde çiğnenmelidir.
– Ağrının çok olduğu durumlarda, doktora başvurma sürecine kadar; ağrı kesici, kas gevşetici ve antienflamatuar ilaçlara başvurulabilir.
Tedavi Süreci Sonunda
– Erken ve patolojik tüberkül temasları düzeltilir.
– Kapanış kontrol edilir, gerekiyorsa hasta ortodonti bölümüne sevk edilir.
– Diş eksiklikleri varsa protetik tedaviler yoluyla giderilir ve nötral bir kapanış sağlanır.
– Diş sıkma veya gıcırdatma devam ediyorsa, psikiyatri konsültasyonu istenir.
Bu tamamlayıcı tedaviler sonucunda, tedavi süreci tam başarıyla sonuçlandırılabilir. TME disfonksiyonlarının tedavisi öncelikle hasta uyumu olmak üzere, multidisipliner bir yaklaşımı gerekli kılar. TME uzmanının uygulayacağı tedaviyle birlikte, fizik tedavi uzmanı, psikiyatrist, nörolog konsültasyonunu da gerektirebilir.
